Het was alweer de derde editie van de interdisciplinaire Health Challenge binnen de faculteit Geneeskunde: meer dan 400 bachelorstudenten Geneeskunde en Biomedische Wetenschappen gingen de strijd met elkaar aan voor de beste en meest innovatieve oplossing voor een relevant en complex zorgprobleem. Dit keer stond het thema spierziekten centraal, met speciale focus op SMA.
Want voor spinale spieratrofie (SMA) is nog veel onderzoek nodig. Bij deze erfelijke ziekte hebben mensen steeds minder spierkracht, door een tekort aan het SMN-eiwit. Ewout Groen, hoofd Laboratorium voor Experimentele Neurologie vertelt: “SMA kan nog niet genezen worden, maar er zijn inmiddels wel meerdere behandelingen die écht helpen. Wel werkt niet elke behandeling voor iedereen even goed.” In oktober 2024 gingen meer dan 400 studenten ermee aan de slag en voerden het beste idee van deze challenge in 2025 ook echt uit in het UMC Utrecht.
Ewout: “We hebben ervoor gekozen om een combinatie van drie ideeën als winnaar van de challenge aan te wijzen, omdat ze samen een duidelijke richting geven om bestaande behandelingen voor SMA verder te optimaliseren. Wat deze aanpak bijzonder maakt, is dat de studenten niet alleen hebben meegedacht over verbetering van huidige therapieën, maar ook perspectief bieden voor onderzoek naar behandelingen van vergelijkbare spierziekten. Hun ideeën helpen ons om behandelingen beter, efficiënter en beter toegankelijk te maken. Ze geven richting aan de volgende stap in het SMA-onderzoek.”
Studenten brengen vernieuwing in SMA-onderzoek
Tussen april en juni 2025 werd het gecombineerde winnende voorstel vervolgens door 23 studenten van zeven verschillende opleidingen, echt uitgevoerd tijdens de keuzecursus Experimental Translational Medicine. Dit onderzoek vond plaats binnen het Studenten Research Hub netwerk. Zij werkten samen in verschillende onderzoek hubs, waaronder Biomedicine, Biotechnology, Medical Humanities en AI. De studenten onderzochten complexe problemen vanuit meerdere invalshoeken: labonderzoek, computermodellen en gesprekken met patiënten. Ze ontdekten dat het SMN6B-eiwit actief is bij patiënten met SMA, wat perspectieven biedt voor nieuwe behandelingen.
Studenten Connor en Joanne namen deel aan de challenge
Combinaties van medicijnen als oplossing?
De studenten testten combinaties van bestaande en nieuwe medicijnen, zoals risdiplam, auranofin en BIRB-796. Ze ontdekten dat sommige combinaties beter werken. Bijvoorbeeld, de combinatie van risdiplam en BIRB-796 produceert meer van het belangrijke eiwit SMN dan risdiplam alleen. Een andere combinatie, risdiplam en auranofin, maakt de cellen gezonder. Student Joanne: “Ik heb vooral veel geleerd over experimentele technieken zoals celkweek, flowcytometrie en qPCR. Het praktisch uitvoeren hielp mij om de methodes beter te begrijpen en te onthouden dan leren uit boeken. Het was bijzonder om eigen onderzoek te doen naar SMA, zeker omdat mijn nichtje aan SMA type I is overleden. Dit gaf het project extra betekenis voor mij.”
Ook student Connor was enthousiast over de challenge: “Het grootste succes was naar mijn idee het combineren van verschillende ideeën. Iedereen met een andere academische achtergrond, die ik heb gesproken tijdens mijn thesis brengt totaal nieuwe nuances, waardoor ik de experimenten die ik deed kon bijstellen. We kregen als studenten de ruimte om de resultaten te presenteren voor studenten, families, supervisors van de hubs, onderzoekers van en andere betrokken binnen het UMC Utrecht op het gebied van SMA. Het voelde als een hele eer in een collegezaal vol experts.”
In gesprek met de patiënt
Tot slot spraken de studenten met patiënten over hun ervaringen en hoe hun dagelijks leven verbeterd kan worden. Een van de ideeën was een hulpmiddel voor mensen die moeite hebben met slikken. Deze resultaten geven hoop voor betere behandelingen en een hogere kwaliteit van leven voor patiënten met SMA.
Stefan Bos, zelf patiënt met SMA, was nauw betrokken bij de challenge en de uitwerking: “Ik denk dat het heel belangrijk is dat patiënten vroeg betrokken worden bij wetenschappelijk onderzoek. Het laat zien waarvoor studenten onderzoek en hun opleiding doen. Het contact met de studenten heb ik als prettig ervaren: ze waren oprecht geïnteresseerd. Ze stelden ook praktische vragen over mijn dagelijks leven en werk: Hoe ik bijvoorbeeld naar bed ga of welke impact SMA heeft op mijn werk? Door deze gesprekken ontstond meer bewustwording en kwamen er nieuwe inzichten naar voren. Mooi om mee te maken.”
Interdisciplinaire Health Challenge nu vast onderdeel van het onderwijsprogramma
Niels Bovenschen (hoogleraar onderzoek-gestuurd onderwijs in de biomedische wetenschappen, verbonden aan de afdeling pathologie) en Marco van Brussel (medisch fysioloog en universitair hoofddocent medisch onderwijs) werken als projectleiders van de interdisciplinaire Health Challenge vanuit de Nieuwe Utrechtse School en de onderwijsfilosofie om nieuw en innovatief onderwijs te ontwerpen. Marco: “Deze Health Challenge is grootschalig en innovatief onderwijs waarbij studenten in aanraking komen met interdisciplinair denken en samenwerken en hoort inmiddels bij het reguliere onderwijsprogramma binnen onze facultaire opleidingen en daarbuiten.” Niels: “Belangrijk uitgangspunt van dit type onderwijs is tweeledig. Ten eerste dat studenten worden geïnspireerd en geïnstrueerd door artsen, andere zorgprofessionals, onderzoekers, patiënten en andere stakeholders, zoals dit jaar rondom het thema spierziekten. Op deze manier gaan ze inzien wat op dit moment een relevant en complex klinisch probleem is en welke hulpbehoefte er is om waardevol te zijn voor de maatschappij. Ten tweede krijgen studenten de gelegenheid om hun onderzoek ook echt uit te voeren. En zelfs tijdens hun onderzoek werden ze bezocht door een patiënt met SMA.” Marco: “Op deze wijze worden studenten voorbereid op wat zij kunnen verwachten in de toekomst op het gebied van (interdisciplinair) samenwerken om toenemende complexe vraagstukken te benaderen en op te lossen.”
Over het Studenten Research Hub netwerk
Als onderzoeksfaciliteit biedt het UMC Utrecht studenten een interdisciplinair netwerk van Studenten Research Hubs aan. Een Hub is een fysieke plek of contactpunt gelegen midden tussen het lopende onderzoek van een afdeling of faculteit, met korte lijnen naar onderzoekers, artsen en patiënten. In de Hubs kan het onderzoek door studenten zelf onder begeleiding worden uitgevoerd en kan vanuit het netwerk de benodigde samenwerking en expertise worden gevonden en ingezet. Niels: “Het Studenten Research Hub netwerk bevordert interdisciplinair samenwerken zal in de toekomst meer worden ingezet bij team-projecten van studenten.
